Wisteria _ Mor Salkım

Sarmaşık

Nisan ve Mayıs aylarında bahçeleri mavi bir yağmurla kaplayan bu sarmaşık da sadece güzel olmakla kalmıyor, mensup olduğu aileyle insanoğlunun sofrasını tamamlıyor: Bakla, fasulye, barbunya, bezelye, yer fıstığı..., özetle baklagiller..., ayrıca akasya, mimoza, katırtırnağı, harnup, sinameki... Fabaceae ya da Leguminosae
Ailenin en büyük özelliğini, doğal bahçe ya da bio bahçe ile uğraşanlar yakından bilir: Yeşil gübre olarak vazgeçilmezler...
Mor salkım büyütmekle ilgili akılda tutulması gereken iki şey var. İlki ve en önemlisi çiçeklerini açmadan budamaya kalkmamak. Önce mavi yağmur yağacak, ardından yeşil yapraklar çıkacak ve ancak o zaman ele budama makası alınacak. Yoksa o mevsim bahçeye çiçek yok.
İkinci konu gübrelememek, özellikle azotlu gübre vermemek. İhtiyacı olanı o zaten kendisi üretiyor.

Bunlar dışında mor salkımın tek ihtiyacı tutunacak bir dal. Bahçe demirleri dışında kendisine iki yıldır bizim şu meşhur badem ağacını tahsis ettim, hani herkesin kesmeye kalktığı ama kuşlar aleminde yolgeçen hanı olarak adı çıkmış, benim de pek sevdiğim şu yarı kurumuş ağaç. Orada kıbrıs kabağı (Chayoye) ile yarışırcasına yükseliyor da yükseliyor. Geçen yıl zafer kıbrıs kabağının olmuştu. Bu yıl bakalım ne olacak.
Duyduğumu göre İtalya'da çiçekleri midye tava usulu kızartılıp afiyetle yeniyormuş. Denemedim.
Tabii mor salkım gibi bir bitkiyi bonsai yapmaya çalışmamak olmaz. Yandaki resimde iki senedir üzerinde çalıştığım bitki görülüyor. Çiçekçiden alma nedenim kökleriydi. Ölmeden hala dayanıyor. Bu yıl çok çiçek açtırmayı umuyorum. Tabii ki bahar temizliği yapacağım diye erken erken budamaya kalkmıştım ve tabii ki çiçeklenmeyerek beni cezalandırdı. Bu yıl elimi bile sürmeyeceğim. Kararlıyım. Bitki genelde hiç su istemiyorsa da saksıdakini hiç susuz bırakmamak gerekiyor. Ama kökleri de fazla suya karşı hassas. Yani kontrollü su!

Petunya ya da Ailelerin Efendisi

Saksı Bitkisi

Resimde görülen bu kendi halinde mütevazı çiçeğin, tabii lalenin değil, petunyaların insan için en temel ailelerden birine mensup olduğunu kim bilebilir? Solanaceae, yani patlıcangiller (Nachtschattengewaechse), yani domates, biber, patlıcan ve patates, ayrıca tütün, yani bizim mutfağın en temel malzemeleri, üstüne de bir sigara yakılacak ziyafetler... Bir de boru çiçeği (Datura).
Bu aile işleri beni çok eğlendirmeye başladı. Kauçuk ağacı ile incirin, ayrıca Benjamin diye bildiğimiz bitkinin aynı aileye mensup olması nisbeten anlaşılır da güllerle elma, armut ve ayvanın aynı aileden olduğunu kim tahmin edebilir? Ya da zeytin ağacı ile mesela yaseminin?
Bu arada Petunyalar bu yıl çıldırdı. Çok su istiyorlar, güneşi de sırtlarını gölgeye verdiler mi daha çok seviyorlar, yani bir süre kızgın güneşe katlanıyorlar ama bütün gün çıplak güneşin altında kalmaktan hoşlanmıyorlar. Gene bu yıl, petunyanın da katmerlisi olduğunu öğrendim.